Op de dagen dat ik voor mijn GGZ werk vanuit Heiloo naar huis fiets, kom ik langs de daklozenopvang aan de Jan de Heemstraat. Het went nooit en blijft confronterend dat ik daar zo rond half zes altijd een rij zie staan. Mensen wachtend op een maaltijd en een bed. Vrouwen en mannen, jong en oud. Mensen zoals jij en ik. Afgelopen dagen flink ingepakt, want het is koud winterweer.
Lokaal zijn politici vaak nauw betrokken bij het thema dakloosheid. In bijna elk verkiezingsprogramma staat de wens dat iedereen een dak boven zijn/haar hoofd heeft. Ook worden er regelmatig moties ingediend en aangenomen voor betere opvang, zoals die van de VVD voor een betere locatie van de nachtopvang. Dit gaat in 2023 uitgevoerd worden. Een recente motie van de SP om aandacht te vragen voor de verschillende doelgroepen, om ervoor te waken dat er geen problemen ontstaan door het dichtbij elkaar huisvesten van gebruikers en niet-gebruikers van drugs en alcohol. En een motie van de PvdA enkele jaren geleden om de openingstijden van de nachtopvang te vervroegen zodat er geen loze uren zitten tussen de dag- en nachtopvang.
Van ervaringsdeskundigen die werken bij Reakt, het inloopcentrum voor thuislozen, heb ik geleerd dat het fijn en goed is om vooral met betrokkenen in gesprek te gaan en hen vragen te stellen. Want dakloosheid en armoede is geen vrijwillige keuze. Er zit altijd een verhaal achter. Niemand wil zo op straat leven.
Het meest heb ik geleerd van ervaringsdeskundigen die werken voor Welkom in mijn Wereld, een van de projecten van Reakt. Zij verzorgen een wandeling langs plekken waar daklozen vaak vertoeven, zoals de parkeergarage de Vest, de parken en de inloop bij de brandweerkazerne. Tijdens deze wandeling vertellen zij over hun ervaringen en over wat beter kan in de stad Alkmaar. Want er kunnen zeker dingen beter: de starre bureaucratie, het stigma en de onheuse bejegening. De beeldvorming is lastig, wanneer een enkel persoon overlast veroorzaakt, wordt iedereen die dakloos is daarop aangekeken.
Op 5 december 2022 hebben staatssecretaris Van Ooijen en ministers Schouten en De Jonge een actieplan naar de Tweede Kamer gestuurd. Dit Nationale Actieplan Dakloosheid ‘Eerst een Thuis’ moet ervoor zorgen dat dakloosheid in ons land in 2030 niet meer bestaat. De aanbeveling uit dit plan dat er beleid wordt gemaakt, uitgevoerd en getoetst met mensen met ervaringskennis, vind ik de allerbeste. Andere aanbevelingen gaan bijvoorbeeld over het versterken van bestaanszekerheid, preventie, wonen eerst (iedereen een stabiele woonplek met ondersteuning op maat) en last, but not least aandacht voor jongeren, LHBTIQ+ en dakloze EU-burgers.
Voorkomen van dakloosheid past binnen het beleid van geldzorgen, armoede en schuld. Er vroeg bij zijn is een focuspunt waar de gemeente Alkmaar in 2021 mee is gestart binnen Haltewerk, en wat straks bij het nieuwe participatiebedrijf Zaffier wordt voortgezet. Door het vroegtijdig ophalen en ontvangen van signalen van schuldeisers, zoals de woningbouw, gas/water/electra-leveranciers en de zorgverzekering, kan het team vroegsignalering een gericht hulpaanbod doen. Zij leveren veel inspanning via persoonlijk contact en bereiken daarmee goede resultaten.
De doelstelling van het Nationale Actieplan Dakloosheid (geen dakloosheid meer in Nederland in 2030) is ambitieus.
De plannen uit het uitvoeringsprogramma van de huidige Alkmaarse coalitie geven hier richting aan. Er komt meer begeleiding, het gaat om maatwerk. Naast uitbreiding van Housing First is er een zoektocht naar locaties om vorm te geven aan ‘Skaeve Huse’, een kans voor mensen met onbegrepen gedrag met woonproblemen die het waarderen om buiten een woonwijk te wonen.
Een van de belangrijkste vragen die mij bezighoudt is ‘wat is een thuis’? Weet u het?
Katinka Kerssens
Raadslid Pvda Alkmaar
