Over ons

Alkmaarse PvdA-geschiedenis aan de hand van namen

1913-sdap

De Partij van de Arbeid (en haar voorloper de SDAP) levert al sinds het begin van de vorige eeuw prima mensen aan de Alkmaarse gemeenteraad. Volgens het naslagwerk “De Heeren van Alkmaar” was M. Uitenbosch in 1901 de eerste persoon die namens de SDAP mocht meevergaderen in de Alkmaarse gemeenteraad. Pas in 1923 mochten de socialisten meedoen in het Alkmaarse college van burgemeester en wethouders. In september werd J. Westerhof de eerste socialistische wethouder van Alkmaar.

1959-pvda

In 1946 ontstond de Partij van de Arbeid als opvolger van de SDAP. Vanaf dat moment wordt het ook gebruikelijker dat er PvdA-ers opduiken in het college van burgemeester en wethouders. Alkmaar is nog een kleine stad en de dagelijks bestuurders komen voornamelijk voort uit de confessionele partijen en de VVD. Dit verandert in de jaren ’60. Vanaf dat moment wordt het gewoon dat de PvdA bestuursverantwoordelijkheid krijgt. Populaire wethouders als Kirpenstein en Helder bepalen op dat moment het beeld van de Alkmaarse PvdA.

In 1970 wordt Piet IJssels PvdA-raadslid. Een start van een bestuurscarrière die in Alkmaar na 16 jaar wethouderschap in 1991 stopt en daarna in Gorinchem als burgemeester een vervolg krijgt. Sterke raadsleden en goede wethouders zorgen er voor dat de PvdA de grootste partij van Alkmaar wordt.

Het wordt gebruikelijk dat Alkmaar een PvdA-lid als burgemeester krijgt. De groei van Alkmaar krijgt vorm onder leiding van burgemeester De Wit in de jaren ’70. Zijn succesvolle optreden in Alkmaar leidt naar de benoeming tot commissaris van de koningin in Noord Holland. Cees Roozemond is zijn opvolger. Hij gaat in 1988 met pensioen. Tot zijn benoeming als burgemeester van Haarlem in 1995 leidt Jaap Pop het Alkmaarse college. Ronald Bandell is zijn opvolger. Hij vertrekt in 2000 naar Dordrecht, waar hij burgemeester wordt. In 2001 wordt Marie van Rossen de eerste vrouw die in Alkmaar tot burgemeester wordt benoemd. Zij heeft zich voorgenomen in 2006 afscheid van het ambt te nemen.

In de periode 1980-1990 wordt Alkmaar meestal bestuurd door een PvdA-CDA-VVD-college. Na de verkiezingen van 1986 wordt de PvdA verreweg de grootste fractie in de gemeenteraad. Met 30% van de stemmen mag de PvdA 12 zetels gaan bezetten. Het CDA en VVD bezetten samen het zelfde aantal plekken in de raad. Alkmaar loopt dan al voor op een landelijke trant met een grote plaatselijke partij; het Stadsbelang van Arend Lind haalt 9 zetels, maar blijft buiten het college.

Tom Stom

In september 1982 is Tom Stom inmiddels aangetreden als wethouder. De start van een succesvolle periode die pas in 1998 zou eindigen. Bij de verkiezingen van 1990 en 1994 levert de PvdA stukje bij beetje een groot deel van het aantal raadszetels in. Bij de verkiezingen van 21 maart 1990 kruipen PvdA en CDA al naar elkaar toe. De PvdA haalt 9 zetels (van 12 naar 9), het CDA 8. Stadsbelang is de grote verliezer. De partij haalt na veel intern gerommel nog maar 5 zetels (van 9 naar 5). In 1994 is de PvdA in aantal stemmen nog de grootste van Alkmaar maar in zetels is het gelijk gekomen met het CDA. Beide partijen halen 7 zetels. De Alkmaarse politieke partijen zijn toch al aardig naar elkaar toe gegroeid in zetelaantal. De VVD, Stadsbelang, GroenLinks en D66 halen allen 5 zetels.

Piet IJssels

In 1990 leidt Chrisla Posthuma de PvdA-lijst bij de verkiezingen. Zij volgt in 1991 Piet IJssels op als wethouder. Henk Eggermont, sinds maart 1990 raadslid, volgt haar op als fractie-voorzitter. Sinds de verkiezingen van 1990 bestaat het college van burgemeester en wethouders uit de partijen PvdA, D66, GroenLinks en VVD. Na de verkiezingen van 1994 keert het CDA met twee wethouders terug in het college en verdwijnt GroenLinks naar de oppositiebankjes. Henk Eggermont neemt de plaats van Chrisla Posthuma in het college.

Enno Neef

Naast prominente wethouders heeft de Alkmaarse PvdA ook een groot aantal aansprekende raadsleden gekend. In de jaren ’80 en begin jaren ’90 waren dat ondermeer Lajla de Wit, Paul Benning, Enno Neef, Frans Kohlrautz, Wiep van Roeden, Magda van Amsterdam en Klaas Kirpensteijn. Later gaven raadsleden als Danielle Koelemij, Tiny Opdam, Gea van Elk, Joke Blom en Jaap Talsma de gemeenteraad een rode kleur.

De dalende lijn bij de gemeenteraadsverkiezingen wordt voor de PvdA in 1998 omgebogen. Onder aanvoering van Henk Eggermont haalt de PvdA 9 zetels. Samen met D66, VVD en CDA wordt een college gevormd. PvdA-er Cor van Vliet volgt Tom Stom op als wethouder. In 2002 voorspellen de landelijke peilingen een zeer slechte verkiezingsuitslag voor de PvdA. Dat valt voor de PvdA in Alkmaar mee. Met 8 zetels wordt de positie als grootste partij in de gemeenteraad gehandhaafd. De opvolger van Stadsbelang, de Onafhankelijke Partij Alkmaar(OPA), krijgt eveneens 8 zetels maar krijgt in de totaaluitslag iets minder stemmen. Samen met OPA en het CDA vormt de PvdA het nieuwe college van Alkmaar. In 2004 wordt wethouder Henk Eggermont benoemd tot burgemeester van Stedebroec. Hans Meijer volgt hem op.